Paruparong dilaw pala'y alibangbang

PARUPARONG DILAW PALA'Y ALIBANGBANG

may bar noon sa Santa Mesa

noong ako'y talubata pa

na nagngangalang Alibangbang

na minsan ko ring tinambayan

narinig din noong malimit

ang isang popular na awit

ang "Sitsiritsit, Alibangbang"

at "Salaginto, Salagubang"

subalit iyang alibangbang

pala'y kayraming kahulugan

isa'y dilaw na paruparo

na sa krosword ay nabatid ko

tanong sa Dalawa Pababa

ay Dilaw na Paruparo nga

ang tamang sagot: Alibangbang

salamat sa palaisipan

alibangbang na nadalumat

sa kwento't tula'y isusulat

sa makata, ito na'y misyon

nang sa kamalayan bumaon

- gregoriovbituinjr.

01.30.2025

* krosword mula sa pahayagang Abante, Enero 30, 2025, p.7

* alibangbang: a small, yellow-winged butterfly, mula sa kawing na https://www.tagaloglang.com/alibangbang/ 

8-anyos, pinakabatang nabuntis

8-ANYOS, PINAKABATANG NABUNTIS

nakababahala / ang gayong balita

pagkat nabasa ko'y / kay-agang nabuntis

edad walong anyos / ang pinakabata

kay-agang naglandi? / di na nakatiis?

sa edad lang niya, / siya'y walang muwang

kaybata pa't siya'y / pinag-interesan?

ayon pa sa ulat, / siya na'y nagsilang

bata ba'y mahirap? / at pambayad utang?

di na iyan kaso / ng teenage pregnancy

bata ang nabuntis, / paano naganap?

nakababahala / iyang child pregnancy

nangyari bang ganyan / sa bansa'y laganap?

may nagawa kayang / batas hinggil dito?

upang magabayan / ang mga bata pa

kung may edukasyon / magtuturo'y sino?

ang gurong di danas / makapag-asawa?

mga kasong ganyan / ay masalimuot

ang bata bang iyon / ay isang biktima?

marami pang tanong / ang dapat masagot

upang child pregnancy / ay mapigilan pa

- gregoriovbituinjr.

01.29.2025

* ulat mula sa pahayagang Pang-Masa, Enero 29, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2; pahayagang Abante, Enero 29, 2025, pahina 2

Timawa

TIMAWA

Dalawampu't apat Pahalang: Patay-gutom

aba'y TIMAWA yaong lumabas na tugon

ngunit ang timawa sa ating kasaysayan

ay yaong lumaya na sa kaalipinan

panggitnang uri sa uripon at tumao

mandirigma sa lipunang piyudalismo

iyan ang timawa sa historya ng bansa

ngunit ngayon, timawa ang mga kawawa

bakit nangyaring salita'y nagbagong anyo

kaningningan ng salita'y biglang naglaho

ang mga timawa'y malayang tao dati

ngayon, salitang ito'y nawalan ng silbi

timawa'y nagugutom na't namamalimos

ang malayang mandirigma'y naghihikahos

uring kabalyero'y nawalan na ng dangal

malaya nga subalit parang nasa kural

- gregoriovbituinjr.

01.29.2025

* mula sa pahayagang Bulgar, Enero 29, 2025, p.8

* uripon - alipin; tumao - maharlika

Wakasan ang dinastiya

WAKASAN ANG DINASTIYA

karaniwang kasabihang alam sa pamilya:

"The family that prays together, stays together!"

ngayon, may kasabihan hinggil sa dinastiya:

ang "The family that runs together, robs together!"

paalala mula sa Barangay Mambubulgar

hinggil sa pamilyang tumatakbo sa halalan

wakasan na ang dinastiyang nakakaasar

kung sila na naman ang mananalo sa bayan

iisang pamilya, tumatakbong sabay-sabay 

ang ama ay gobernador, ang ina ay mayor

anak pa'y kongresista, di ka ba nauumay

may tatlo pang nais sabay-sabay magsenador

pare-parehong apelyido, iisang mukha

serbisyong publiko na'y pampamilyang negosyo

pinalakas ang ayuda para sa dalita

upang mahamig lang ang boto ng mga ito

dapat wakasan ang dinastiya't elitista

sapagkat di lang kanila ang kinabukasan

manggagawa naman, at di na trapong pamilya

itayo na natin ang makataong lipunan

- gregoriovbituinjr.

01.29.2025

* mula sa pahayagang Bulgar, 01.28.2025, p.5

Pandesal at sudoku

PANDESAL AT SUDOKU

kay-aga kong nag-almusal

ng sudoku at pandesal

kasama'y nilagang tsaa

na ininom kapagdaka

agahan mang anong payak

ang labi'y napapalatak

sa pagputok nitong araw

ay natatanggal ang ginaw

sa sudoku nagsasagot

may pandesal na kaylambot

na nabiling sampung piso

sa panaderya sa kanto

at nag-ehersisyo na rin

bago pa ako kumain

kalusuga'y iniisip

kahit kayraming nalirip

anong paksang itutula

kaugnay sa maralita

ang dinastiya'y wakasan

ang trapo'y sa basurahan

- gregoriovbituinjr.

01.28.2025

Masdan mo ang kapaligiran

MASDAN MO ANG KAPALIGIRAN

pamagat ng awit ng ASIN:

"Masdan mo ang kapaligiran"

lupa, dagat at papawirin

ay pansinin, di lang pagmasdan

saanman ay bawal magkalat

isang mahalagang programa

Reduce, Reuse, Recycle dapat

saanman tayo nakatira

atin ding papaghiwalayin

ang nabubulok, di mabulok

at huwag paghalu-haluin

ihiwalay ang binubukbok

para sa kapakanan natin

at ng kapwa, maging malusog

paligid ay ating linisin

basura'y di rin sinusunog

awit ng ASIN ay kaysarap

pakinggan, sa kaibuturan

ay nanunuot itong ganap

tagos sa puso, diwa't laman

- gregoriovbituinjr.

01.27.2025

Nagmalupit

NAGMALUPIT

kaytinding salita ang ginamit

sa basketball pagkat "nagmalupit"

ang mga koponan sa kalaban

pagkat sa iskor ay tinambakan

tinambakan kaya "nagmalupit"

kaya marahil napakasakit

sa damdamin ng mga natalo

ang danas na pagkagaping ito

iba ang ating pakahulugan

sa gayong salita sa tahanan

magbigay tayo ng halimbawa

pag pinagmalupitan ang bata

talagang may parusang katapat

sa batas, lalo't yao'y naungkat

kaya pag ginamit sa basketball

ang nasabing salita'y may trobol

subalit tinambakan lang pala

sa iskor, babawi na lang sila

sa sunod na laban titiyaking

karibal nila'y paluluhurin

- gregoriovbituinjr.

01.27.2025

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Enero 27, 2025, p.12

Akap

AKAP

aakapin mo pa ba ang isang sistema

kung sagad-sagarin nang mapagsamantala

o iyon ay agad-agad mong isusuka

tulad ng ayuda para sa pulitika

aakapin mo pa ba ang sistemang trapo

at magkautang na loob sa mga ito

nais nilang bilhin ang iyong pagkatao

upang iboto mo sila't sila'y manalo

lalo't kilong bigas ay kinakailangan

nang pamilya'y di magutom o mahirapan

trapo'y sinasamantala ang karukhaan

ng maralita na turing nila'y bayaran

kung mga trapo ay ganito ang pagtingin

sa mga maralita, kaybaba ng turing

ah, maralita'y dapat maghimagsik na rin

nang lipunang makatao'y itatag man din

- gregoriovbituinjr.

01.27.2025

* litrato mula sa fb page ng BMP

Luha ng pusa

LUHA NG PUSA

bakit kaya may luha

ang aming si alaga

sadyang nakagigitla

lumuluha ang pusa

marahil napaaway

dignidad ay naluray

nang magapi ngang tunay

ng malakas, matibay

baka nabasted siya

ng pusang dumalaga

baka namatayan ba

ng anak niyang sinta

nakikiramay ako

sa pusang alaga ko

anumang sanhi nito

nakikiramay ako

kung magkakausap lang

si alaga't ako man

baka aking malaman

kanyang nararamdaman

- gregoriovbituinjr.

01.26.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://fb.watch/xlUXc6rYy4/

Pinta sa dingding

PINTA SA DINGDING

kaygandang drowing

doon sa dingding

ng isang kambing

tila kaylambing

at kinulayan

ng katamtaman

ramdam ko naman

ay kagalakan

may sinasabi

ang kambing dine

tila mensahe:

ako'y mag-selfie

nadadalumat

ko'y di makatkat

sa puso'y tapat

kong pasalamat

- gregoriovbituinjr.

01.26.2025

* pinta mula sa opisina ng SM-ZOTO sa Navotas

Tapwe

TAPWE

tapwe ang sinukli sa akin sa botika

subalit ang perang sinukli'y kakaiba

dati may tao sa pera, ngayon wala na

bayani'y napalitan ng hayop talaga

tapwe o singkwenta na salitang pabalbal

na sinasabi rin namang ito'y kolokyal

tapwe ang tawag noon ng banal at bungal

polymer notes na ngayon ang pinaiiral

subalit bakit nga tinanggal ang litrato

ng mga bayani at nawala ang tao

kasaysayan ba'y balewala nang totoo?

tulad sa eskwelahan nang tinanggal ito?

komersyalismo na ang nais pairalin?

kaya historya'y unti-unting papatayin?

kita na sa tapwe kung pakakaisipin

di na tao kundi hayop na'y kilalanin?

- gregoriovbituinjr.

01.26.2025

Paalala sa pasilyo

PAALALA SA PASILYO

malinaw ang paalala

sa dinaanang pasilyo

bago nasok sa Session Hall

"Do Not Disturb" sabi dito

na ang ibig sabihin lang

huwag kayong mang-istorbo

lalo na't may pulong diyan

huwag maingay, magulo

maliban kung may debate

naroon ka sa usapin

na ikaw ay maririndi

pagkat punto'y dinidiin

subalit kagaya ng chess

dapat kang may preparasyon

isyung malinis, marungis

handa ka nang di makahon

pag may ibang nagpupulong

sa labas ka't manahimik

pagkat pulong nila iyon

sa isyu ma'y nasasabik

- gregoriovbituinjr.

01.25.2025    

Tagas, tagis, tagos

TAGAS, TAGIS, TAGOS

hanapin kung saan may tagas

upang ito'y agad malutas

pag may tubig na lumalabas

presyo nito'y tiyak tataas

paghandaan ang pagtatagis

ng talino o kaya'y kalis

ang utak mo'y dapat mabilis

pati kilos nang di magahis

ang liwanag ay tumatagos

sa karimlang di pa nalubos

ramdam man ay panggigipuspos

ay patuloy pa ring kikilos

tagas, tagis, tagos, salita

yaong lubos kong naunawa

upang tula'y aking makatha

lalo't tumutulay sa diwa

- gregoriovbituinjr.

01.25.2025

* krosword mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, 12.16.2024, p.10

Pagsulat ng nadalumat

PAGSULAT NG NADALUMAT

laging abala ang aking diwa

nakaraan ay sinasariwa

kasalukuyan ay pulutgata

hinaharap ay bagong simula

paano babasahin ang isip

at isalansan ang nalilirip

may prinsipyong laging halukipkip

may dakilang walang kahulilip

ang ideya'y lalambi-lambitin

kung di sa bangin ay nasa hangin

minsan, nais ko itong liparin

at mga bituin pa'y sungkitin

abalang muli sa pagsusulat

ng naninilay, ng nadalumat

minsan, mga libro'y binubuklat

baka asam na diwa'y malambat

- gregoriovbituinjr.

01.25.2025

Pagninilay at pagsusulat

PAGNINILAY AT PAGSUSULAT

ngayon pa lang nagsisimula ang gabi sa akin

matapos ang maghapong pagninilay sa usapin

ano nga bang nasa dako roon ng takipsilim

upang mga paksa'y maisulat ko nang may talim

kayraming mga kwento't nakakalap na balita

na dapat mabatid ng masa, lalo't mga dukha

yaong inaasam na paninindigang dakila

ay dapat ipaglaban ng uring api't kawawa

anumang oras habang di pa ako inaantok

ay patuloy na kakatha kagatin man ng lamok

kayraming pangyayaring di mo talaga malunok

magbakasakali lang dukha'y ilagay sa tuktok

sana nobela'y makatha kahit may agam-agam

baka sa unang nobela pangalan ko'y kuminang

pag kumita ang nobela'y may pambayad ng utang

na ilang taon ding pagsisikapang mabayaran

- gregoriovbituinjr.

01.23.2025

Batang isang taon, nalunod sa timba

BATANG ISANG TAON, NALUNOD SA TIMBA

nakakaiyak, nakakagitla

nang mabasa ang isang balita

isang taong gulang lang na bata

yaong nalunod sa isang timba

biktima umano'y naglalaro

sa likod-bahay, ngunit naku po!

buhay niya'y kay-agang naglaho

pangarap sa kanya'y nagsiguho

nasabing bata'y napabayaan

habang magulang ay nag-agahan

timbang may tubig ang nilaruan

ng bata't siyang kinalunuran

kung ako ang ama'y anong sakit

na habambuhay kong mabibitbit

may pangarap pa ang aking paslit

ngunit nangyari'y sadyang kaylupit

- gregoriovbituinjr.

01.23.2025

* ulat mula sa mga pahayagang Abante at Bulgar, Enero 23, 2025, pahina 2

Sali, salit, salita

SALI, SALIT, SALITA

sumasali ako sa pagtula

dahil iyan ang bisyo ko't gawa

salitan man ang mga salita

patuloy na kakatha't kakatha

madalas sa kisame tititig

nagbabakasakaling pumintig

ang mga salitang nakakabig

upang akin yaong isatinig

anumang paksa'y pagninilayan

isyu ng bata't kababaihan

hustisya't pantaong karapatan

manggagawa't ipinaglalaban

itayo'y lipunang makatao

bawat pakikibaka'y prinsipyo

sa bawat salita'y may diskurso

bawat usad ng pluma'y may kwento

- gregoriovbituinjr.

01.22.2025

Iras at agas-as

IRAS AT AGAS-AS

bagamat narinig ko na sa lalawigan

pag di ginagamit ay di na matandaan

may salitang sa krosword ko unang nalaman

palibhasa'y tanong na dapat masagutan

Siyam Pahalang - 'Paggawa ng asin': IRAS

sa Dalawampu't Tatlo Pababa: AGAS-AS

yaong 'Ingay ng hangin', buti't nawawatas

nitong diwa't wastong sagot ay nakakatas

IRAS at AGAS-AS, malalim na salita

na nang mabatid ay ginamit na sa tula

wala man ang talasalitaan kong sadya

ay nasagot pa rin ang hanap na kataga

kasi naman ay palaisipan ang hilig

pagmamasdan ang krosword, sadyang nakatitig

mata, diwa't pluma, walang galaw ang bibig

at pag nabuo animo'y nakapanlupig

- gregoriovbituinjr.

01.21.2025

* krosword mula sa Pilipino Star Ngayon, 12.16.2024, p.10

Sana'y wala nang EJK

SANA'Y WALA NANG EJK

sana, pag-salvage ay mawala na

at walang sinasalbahe sana

sana due process ay umiral pa

sana walang short cut sa hustisya

extrajudicial killings, itigil

paraang ganito'y mapaniil

pagkat due process ay sinusupil

sana ito'y tuluyang mapigil

sinuman ang maysala, kasuhan

at ikulong ang napatunayan

huwag idaan sa pamamaslang

pagkat lahat ay may karapatan

pairalin ang wastong proseso

at hanapin kung anong totoo

ang kriminal ay ikalaboso

ang inosente'y palayain mo

pairalin due process sa bansa

ngunit kung papatayin kang sadya

ng mga pusakal o sugapa

sarili'y ipagtanggol mong kusa

- gregoriovbituinjr.

01.21.2025

Bente pesos na ang tatlong pirasong tuyo

BENTE PESOS NA ANG TATLONG PIRASONG TUYO

bibilhin ko sana'y tsamporado

na bente singko pesos ang presyo

ubos na, nagtuyo na lang ako

bente pesos ang tatlong piraso

luto na iyon sa pinagbilhan

na aking inulam sa agahan

na sinawsaw ko sa suka't bawang

sagot din sa tiyang kumakalam

ngunit kaymahal na ng halaga

ang tatlong tuyo'y bente pesos na

kamatis nga, sampu bawat isa

presyo'y tumataas nang talaga

kung sa gutom, mata'y lumalabo

ngayon, gutom ko'y agad naglaho

sa pagkain nama'y di maluho

mabusog lang, ayos kahit tuyo

- gregoriovbituinjr.

01.21.2025