Ang salin ng "Communism is the doctrine..." ni F. Engels

ANG SALIN NG "COMMUNISM IS THE DOCTRINE..." NI F. ENGELS

ni Gregorio V. Bituin Jr.

Sa tanong na "What is communism?", ganito ang isinulat ni Friedrich Engels, "Communism is the doctrine of the conditions of the liberation of the proletariat."

Ang inaasahan kong sagot ay "Communism is the system of society which ...", ngunit ang sinabi ni Engels, "Communism is the doctrine..."

Bagong kahulugan para sa tulad kong lumaki sa turong ang komunismo ay isang sistema ng lipunan, at hindi isang "doctrine" o sa wikang Filipino ay doktrina.

Ang pagkakasalin ko ay ito: "Ang komunismo ang aralin sa kalagayan ng paglaya ng proletaryado."

Ang tanong na iyon ang una sa dalawampu't limang tanong na sinagot at ipinaliwanag ni Engels sa kanyang mahabang artikulong "The Principles of Communism".

Ang buong artikulong "The Principles of Communism" ay isinalin ko sa wikang Filipino at isinama sa 16 na akda ng Bolshevismo, Unang Aklat.

Kailangang isalin kung ano ang angkop, hindi pa kung ano ang eksaktong salin. Ang salin ng doctrine ay doktrina, turo, aral, aralin, paniniwala, atbp.

Sa Wikipedia ay ito ang kahulugan ng doctrine: "Often doctrine specifically suggests a body of religious principles as it is promulgated by a church, but not necessarily; doctrine is also used to refer to a principle of law, in the common law traditions, established through a history of past decisions, such as the doctrine of self-defense, or the principle of fair use, or the more narrowly applicable first-sale doctrine."

Dagdag pa nito: "In some organizations, doctrine is simply defined as "that which is taught", in other words the basis for institutional teaching of its personnel internal ways of doing business."

Sa Merriam-Webster, ang doctrine ay "1. teaching, instruction, 2. something that is taught".

Kailangang pag-aralang mabuti ang tamang salin, dahil iyon ang unang tanong sa artikulo, at nakasalalay doon ang buong artikulo.

Doktrina nga ba ang komunismo? Kung doktrina, tulad ba ito ng gamit ng salitang doktrina sa relihiyon?

Hindi ko isinalin ang doctrine sa doktrina dahil ang salitang "doktrina" ay malimit na nakaugnay sa relihiyon, lalo na sa Pilipinas. Kaya kung gagamitin ko sa pagsasalin ng doctrine ay doktrina, at naging ganito: "Ang komunismo ang doktrina sa kalagayan ng paglaya ng proletaryado", baka mapagkamalang isang relihiyon ang komunismo.

Hindi ko ginamit ang salitang "turo" dahil magiging ganito ang salin: "Ang komunismo ang turo sa kalagayan ng paglaya ng proletaryado." Hindi angkop. Kahit ang salitang "aral" ay hindi angkop.

Mas angkop sa palagay ko ang "aralin" na may bahagyang pagkakapareho sa "aral" bagamat hindi tungkol sa "lesson" ang aralin. "That which is taught" at "1. teaching, instruction, 2. something that is taught".

Tama bang salin ng doctrine ay aralin? Sa pagkakagamit ni Engels sa doctrine at sa napili kong salin, ang salitang aralin ang sa palagay ko'y mas angkop.

"Communism is the doctrine of the conditions of the liberation of the proletariat." "Ang komunismo ang aralin sa kalagayan ng paglaya ng proletaryado."

Nakakabigla sa una pag narinig nating ang komunismo ay isang aralin, kung paanong nakakabigla rin ang sinabi ni Engels na ang komunismo ay "doctrine" at hindi "system".

Ang ibig sabihin ni Engels sa ang komunismo ay aralin, bukod sa hindi pa ito ganap na sistemang umiiral sa panahong isinulat niya iyon, ang pangunahing larangan ng labanan ay nagsisimula sa isipan. Kailangang mabago ang pananaw ng proletaryado mula sa burgis na kaisipan kaya dapat pag-aralan nito ang kanyang kalagayan. Kapag maraming tao ang nag-aral, sinuri at pinag-isipan ang kalagayan ng proletaryado, makikita nilang ang manggagawa'y pinagsasamantalahan kaya dapat palayain.

Dagdag pa rito ang hulaping "ismo" sa komunismo, tulad ng materyalismo, imperyalismo, kapitalismo, sosyalismo, at iba pa. Tumutukoy ang ismo sa namamayaning kaisipan sa isang sistema.

Labanan sa isipan, labanan sa pananaw. Ito ang unang larangan ng tunggalian ng uri. Ito ang unang larangan na dapat maipagwagi ng uring manggagawa. Kailangang maunawaan ng proletaryado ang kanyang kalagayan sa lipunan. Habang maraming manggagawa ang nag-aaral hinggil sa kanilang katayuan, mapapagtanto nilang marami ang dapat mangarap, kumilos, at magkaisa upang ganap na matamo ng uring manggagawa ang inaasam nilang paglaya.

Sa ganitong mga pagmumuni ko napagpasyahang ang doktrinang tinutukoy ni Engels ay isalin ko sa salitang aralin. At sa palagay ko, ito ang mas madaling maunawaan ng manggagawang Pilipino, lalo na't sila'y nagnanais lumaya.

Nawa'y nabigyan ko ng hustisya ang sa palagay ko'y angkop na salin ng "Communism is the doctrine of the conditions of the liberation of the proletariat."