Kasaysayan at karanasan ko sa SANLAKAS

KASAYSAYAN AT KARANASAN KO SA SANLAKAS

Maikling sanaysay ni Gregorio V. Bituin Jr.

Kamakailan lang, nitong Oktubre 29, 2018, ay nagdiwang ng kanilang anibersaryong pilak o ikadalawampu't limang (ika-25) taon ang grupong Sanlakas. Maraming dumalo sa pagdiriwang na iyon at sinariwa ang mga alaala, pakikibaka at tagumpay ng SANLAKAS sa nakalipas na dalawampu't limang taon.

Ang mga kasama, ang prinsipyo, ang mga karanasan at pakikibaka ng grupong ito'y makahulugan at makasaysayan, lalo na't naging staff ako ng SANLAKAS sa loob ng mahigit limang taon, mula Agosto 1996 hanggang Nobyembre 2001.

Itinayo ang SANLAKAS noong Oktubre 29, 1993, kasabay ng bugso ng hiwalayan sa kilusang progresibo noong panahong iyon. Ang kahulugan ng SANLAKAS, na hindi na ginagamit ngayon, ay Sandigan ng Kalayaan at Demokrasya ng Sambayanan. Ang pagkakatatag ng SANLAKAS ay nalathala, hindi pa sa Pilipinas, kundi sa pahayagang Green Left Weekly (GLW) ng isang partidong sosyalista sa bansang Australia. Doon ko nakita ang eksaktong petsa, Oktubre 29, sa ulat ni Reihana Mohideen na nalathala sa isyung 123 ng GLW, petsang Nobyembre 17, 1993. Ang ulat na ito'y matatagpuan sa http://sanlakasfamily.blogspot.com/2009/07/sanlakas-history-recorded-at-green-left.html.

Nakilala ko ang Sanlakas mahigit dalawang dekada na ang nakararaan. Nakadaupang palad ko ang mga taga-SANLAKAS nang maging magkatabi kami ng opisina sa Fortune Bldg. sa Pineda, Pasig. Magkakatabi noon ang opisina ng SANLAKAS, ng Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP), ng sosyalistang organisasyong MAKABAYAN, ng Samahan ng mga Tsuper at Operator ng Pilipinas (STOP), ng National Federation of Student Councils (NFSC), ng isang kultyural na samahan (hindi ang Teatro Pabrika) na di ko na matandaan ang pangalan, at ng KAMALAYAN (Kalipunan ng Malayang Kabataan) kung saan nahalal akong Basic Masses Integration (BMI) officer noong Setyembre 9, 1994 at gumampan ng katungkulan hanggang Agosto 26, 1995 nang magkaroon ito ng panibagong pamunuan.

Ang Kamalayan ang dating LFS-NCR (League of Filipino Students - National Capital Region) chapter, na itinatag noong Nobyembre 30, 1993, isang buwan matapos matatag ang SANLAKAS, at dalawang buwan matapos matatag ang BMP. Ang NFSC naman ay pormal na natatag noong Pebrero 27, 1994 matapos ang founding congress nito noong Pebrero 25-27, 1994 sa UP Los Baños. May mga naisulat akong istorya ng Kamalayan at NFSC na makikita sa internet. Ang kasaysayan ng Kamalayan ay nasa http://writingredblueandgreen.blogspot.com/2009/01/kamalayan-history-insiders-account.html at ang NFSC naman ay nasa https://fireinthepen.blogspot.com/2009/01/nfsc-story.html.

Isa ako sa kinatawan ng youth sa unang pambansang kongreso ng SANLAKAS noong Disyembre 5-7, 1994 na ginanap sa Villa Cristina Resort sa Antipolo. Kinatawan ako ng KAMALAYAN. At ang dalawa pang kinatawan ng youth na kasama ko ay sina John Bayarong, na pangulo ng Kamalayan, at si Ross Delgado, na naging opisyal na youth representative ng SANLAKAS noong panahong iyon. Kababayan ni Ka Leody de Guzman, chairman ng BMP, sa Mindoro si Ross Delgado.

Mula sa Fortune Bldg. ay nalipat ang SANLAKAS sa Calubad Bldg. sa Samson Road sa Caloocan noong Oktubre 1995 hanggang 1996, at magkakasama pa rin doon ang magkakasamang organisasyon. Sa panahong ito nagkaroon ang Sanlakas ng estasyon sa radyo na SANTINIG-SANLAKAS na tunagal din ng ilang buwan.

Naging staff ako ng SANLAKAS sa ikalawang pambansang kongreso nito noong Agosto 2-4, 1996 sa Batu-Bato Resort sa Laguna. Kinuha akong staff ni Judy Ann Chan, na dating secretary general ng KAMALAYAN, upang magsilbi sa Sanlakas.

Maraming kilalang personalidad ang naging National Council of Leaders (NCL) nito, tulad nina Luz Tangcangco, na sa kalaunan ay naging Comelec Commissioner, Mike Defensor na naging kongresista ng Ikatlong Distrito ng Quezon City at isa sa apat na nanalo sa pitong kandidato ng SAVE (Students' Advocates for Voters Empowerment) na itinayo ng ating youth sector, at si Kiko Pangilinan, na di pa senador noon.

Noong 1997, mula sa Calubad ay lumipat ang SANLAKAS sa 51-C Matahimik St. sa Brgy. Teachers Village sa Quezon City, at dito'y nakasama ng SANLAKAS ang Kamalayan at NFSC. Noong 1998 ay nalipat ang tanggapan ng SANLAKAS sa 25-A Matiyaga St., na kinatatayuan ngayon ng Balay Rehabilitation Center. At noong 1999 ay nalipat naman ito sa Lava Townhomes sa Calderon St. sa Commonwealth, sa gilid ng Toyota, na wala pa noon. Noong 2001 naman ay lumipat ang tanggapan ng Sanlakas sa 89-A Masikap Extension, malapit sa Matalino St., sa Lungsod Quezon. Sa mga opisinang iyon ng SANLAKAS ay doon na ako natutulog, at bihira nang umuwi ng bahay sa Balic-Balic, Sampaloc. Kaya anumang pagkilos ng SANLAKAS ay agad na nadadaluhan.

Pangulo ng SANLAKAS noon si RC Constantino, at kasamang staff ng Sanlakas ang kanyang anak na si Red, at ang ka-partner nitong si Kala Pulido. Tagapangulo (chairman) naman si Fr. Max Abalos mula sa Cebu. Si Pinky Cupino naman ang chief of staff ng Sanlakas noong panahong iyon. Nawala lang si RC sa SANLAKAS nang manalo si Erap na kanyang sinuportahan. Habang ang SANLAKAS naman ay nanalo sa kauna-unahang partylist noong Hunyo 1998 kung saan si Ka Rene Magtubo ang naging kongresista. Nakilala ang SANLAKAS nang ibulgar nito ang P500,000 payola sa kongreso upang ipasa ang isang panukalang batas hinggil sa kuryente, na sa kalaunan ay naging EPIRA  (Electric Power Industry Reform Act).

Dahil nasa kongreso na ang SANLAKAS at dahil staff ako ng SANLAKAS sa pambansang opisina, kadalasan ay naroroon ako sa kongreso upang gumampan ng ibang gawain, tulad ng pagpapa-xerox, at tagadala ng mga dokumento.

Pinangunahan ng SANLAKAS, kasama ang iba pang samahan tulad ng KPML ang pakikibaka ng mga taga-Sitio Mendez sa Baesa, Lungsod Quezon para sa katiyakan sa paninirahan. Sila'y idemolis ng madaling araw ng Hulyo 11, 1997 ng mga gwardya ng mga Araneta na nagmamay-ari ng lupa. Bilang tugon ay nagkampo ang mga taga-Sitio Mendez sa harapan ng Quezon City Hall. Makalipas ang isang buwan ay nakuha ng mga taga-Sitio Mendez ang kahilingan nilang on-site relocation, sa tulong ng pamahalaang lungsod ng Quezon. Kaya noong Agosto 15, 1997, kasama ng mga taga-Sitio Mendez ang SANLAKAS sa Martsa ng Tagumpay, kung saan nagmartsa sila ng mahigit anim na kilometro mula QC Hall hanggang Sitio Mendez upang makabalik sa kinatitirikan ng kanilang tahanan at makapagsimulang muli.

Staff pa rin ako ng SANLAKAS sa ikatlong pambansang kongreso nito noong Disyembre 6-7, 1998 sa Gem's Resort sa Antipolo. Buhay pa at nakatago sa bahay namin sa probinsya ang bughaw na tshirt na may nakatatak ng puti sa likod na "Sanlakas 3rd National Congress, December 6-7, 1998, Gem's Resort, Antipolo", at sa harapan naman ay ang malaking logo ng Sanlakas na nasa ibaba ang salitang SANLAKAS. Susubukan kong mapiktyuran ang tshirt na ito pag nakauwi muli ng probinsya.

Nakapaglathala ng dalawang magasin ang SANLAKAS noong 1998 at 1999, kung saan isa ako sa mga manunulat at nag-asikaso nito. Ang opisyal na publikasyon ng SANLAKAS ay Maypagasa, na siyang sagisag-panulat ng ating bayaning si Gat Andres Bonifacio.

Noong Mayo 2000, nabugbog ako sa rali sa Senado at nakulong ng dalawang araw nang magkagulo sa rali ng SANLAKAS hinggil sa isyu ng VFA o Visiting Forces Agreement.

Sa huling bahagi ng panunungkulan ni Magtubo ay humalili sa kanya bilang kongresista si Ka Mario Cruz na siyang third nominee ng Sanlakas. Ang second nominee na si Victor Briz ay hindi umupo. Sa ikalawang takbo ng SANLAKAS sa party list noong 2001 ay si Atty. Jose Virgilio "JV" Bautista ang unang nominado at nang manalo ang SANLAKAS ay siyang umupo sa Kongreso.

Ang SANLAKAS ang tanging organisasyong nagdala ng panawagang RESIGN ALL, imbes na Erap Resign, sa kasagsagan ng panawagang pagpapatalsik sa dating pangulong Joseph "Erap" Estrada noong bandang Oktubre 2000 hanggang mapatalsik si Erap noong Enero 2001. Matapos ang EDSA Dos at makapanumpa si Gloria bilang bagong pangulo, idineklara agad ng Sanlakas: “Estrada’s ouster is the people’s will but Gloria is not the people’s choice!”

Naroon kami sa tanggapan ng SANLAKAS nang may magbalitang nabaril si Ka Popoy Lagman noong Pebrero 6, 2001. Ako ang naiwan sa opis noon nang magpuntahan patungong Philippine Heart Center ang mga kasama.

Habang staff ako ng Sanlakas ay kumuha ako ng anim-na-buwang lingguhang poetry workshop sa LIRA (Linangan sa Imahen, Retorika at Anyo) mula Setyembre 2001 hanggang Marso 2002, at karamihan ng mga tula ko'y hinggil sa pakikibaka ng Sanlakas noong panahong iyon. Sa LIRA ko nakadaupang palad si National Artist Virgilio Almario, o Rio Alma.

Nawala ako sa SANLAKAS noong Nobyembre 2001 dahil naging staff na ako ng Kongreso ng Pagkakaisa ng mga Maralita ng Lungsod (KPML) hanggang Marso 2008. Sa opisina na ng KPML ako naglagi ng mga panahong iyon kaya hindi ko na nasubaybayan ang SANLAKAS, maliban sa nagkakasama kami sa malalaking rali, at sa ilang mahahalagang pagkilos. Kasama namin ang SANLAKAS nang itayo ang Metro Manila Vendors Alliance (MMVA) noong Agosto 30, 2002 sa Delaney Hall ng Church of Holy Sacrifice ng UP Diliman.

Karamihan ng mga nakasama ko sa SANLAKAS noong 1996 hanggang 2001 ay wala na sa SANLAKAS at napunta na ng ibang organisasyon. Gayunman, nagpapasalamat ako sa SANLAKAS sa inspirasyong ibinigay nito upang magpatuloy ako sa pagkilos.

Sa anibersaryong pilak ng SANLAKAS ay nakalikha ako ng dalawang tula. Ang una'y kinatha isang linggo bago ang anibersaryo at may labinlimang pantig bawat taludtod. At ang ikalawa'y may labintatlong pantig bawat taludtod at nilikha ng aktwal sa mismong anibersaryo. Narito po ang dalawang tula:

TULA 1:

Isang pagpupugay sa pilak mong anibersaryo!

Sanlakas, matatag ka nang moog sa bansang ito

Pinanday ng pakikibaka't tangan mong prinsipyo

Patuloy mong itaas ang kaliwa mong kamao

Tandang patuloy ang laban tungo sa pagbabago

Lagi ka naming kasama sa bawat tamang landas

Lumalaban tungo sa isang lipunang parehas

Kaya sama-samang patuloy tayong magpalakas

Ibagsak ang sistemang di marunong maging patas

Taas-noong pagpupugay, mabuhay ka, Sanlakas!

TULA 2:

Taas-kamaong pagpupugay sa Sanlakas

na naghahangad ng isang lipunang patas.

Ang prinsipyong tangan at taglay nitong lakas,

sa puso, diwa't moral ay nagpapalakas!

Sanlakas, isang taospusong pagpupugay!

Sadyang kayrami mong nakamit na tagumpay

para sa masa, pakikibaka mo'y tunay.

Isa kang inspirasyon. Mabuhay! Mabuhay!

Mabuhay ang SANLAKAS! Tuloy ang laban!