Ang mahabang buhok ni Macario Sakay

ANG MAHABANG BUHOK NI MACARIO SAKAY

ni Gregorio V. Bituin Jr.

Noong bata pa ako, hindi ko pa kilala kung sino si Macario Sakay, bagamat pamilyar na siya sa akin. Subalit natatandaan ko ang sabi ng aking ina noon. Magpagupit na raw ako dahil para na raw akong si Sakay sa haba ng buhok. Ibig sabihin, kilala ni Inay si Sakay. Marahil, iyon din ang narinig na sermon ng aking ina mula sa mga matatanda sa mga lalaking mahahaba ang buhok. O kaya'y nakapanood na siya ng pelikula ni Sakay noon. "Parang si Sakay" dahil mahaba ang buhok. 

Ngunit bakit nga ba mahaba ang buhok ni Macario Sakay at ng kanyang mga kasama? Barbero si Sakay kaya alam niya kung maganda o hindi ang gupit, ngunit bakit siya nagpahaba ng buhok at hindi nagpagupit?

Naalala ko tuloy ang isang awitin, na may ganitong liriko: "Anong paki mo sa long hair ko?"

Napanood ko rin noon ang ganitong eksena sa pelikula, kung saan sinabi ni Mayor Climaco (na ang gumanap ay si Eddie Garcia) na hindi siya magpapagupit hangga't hindi nakakamit ang kanyang pangarap o layunin (di ko na matandaan iyon) para sa bayan.

Ayon sa mga pananaliksik, panahon ng Digmaang Pilipino-Amerikano, nang minsang nagpapagupit si Sakay kasama ang kanyang mga kasamahan malapit sa ilog, bigla silang sinugod ng mga sundalong Amerikano. Kaya sila ay nakipaglaban at naitaboy ang mga kaaway. Mula noon ay sinabi na ni Sakay at ng kanyang mga kasamahan na hindi sila magpapagupit hangga't hindi lumalaya ang bayan sa kamay ng mga mananakop.

Sa isang eksena sa pelikulang Macario Sakay ni Raymond Red, tinanong ng isang bata si Sakay kung bakit mahahaba ang kanilang buhok, na tinugunan ni Sakay, "Kung gaano kahaba ang aming buhok, ganoon din kami katagal sa bundok."

Hanggang sa huling sandali, nang binitay si Sakay ay hindi siya nagpagupit.

Pinagsanggunian:

Kasaysayan with Lourd De Veyra, TV5

Panayam kay Xiao Chua
Pelikulang "Macario Sakay" sa direksyon ni Raymond Red

Artikulong "Why did Sakay wear is long hair?" by Quennie Ann Palafox