SI PANGULONG MACARIO SAKAY
ni Gregorio V. Bituin Jr.
Dapat nga bang kilalaning ikaapat na Pangulo ng ating bansa si Macario
Sakay? Kung susuriin ang mga pangyayari sa kasaysayan, dapat na igawad kay
Macario Sakay ang ganap na pagkilala sa kanya bilang ikaapat na Pangulo ng
Republika ng Pilipinas.
Noong panahong iyon, panahon ng mga Kastila, ang tinatawag na Filipino
ay ang mga Kastilang ipinanganak sa Pilipinas, kaya para sa mga Katipunero, may
bahid ng kolonyalismo ang katawagang Filipino, kaya imbes na Pilipinas ang
ginamit nila bilang bansa, ay tinawag nila iyong Haring Bayang Katagalugan (sa
panahon ni Pangulong Andres Bonifacio) at Republika ng Katagalugan (sa panahon
ni Pangulong Macario Sakay).
Pinatutungkulan nila ang Katagalugan, hindi bilang rehiyon ng mga
Tagalog (o Timog Katagalugan), kundi ang lahat ng "tumubo sa sangkapuluang
ito" o sa buong bansa. Patunay dito ang nakasulat sa dokumento ng
Katipunan na "Sa May Nasang Makisanib sa Katipunang ito na: "Sa
salitang Tagalog katutura’y ang lahat ng tumubo sa Sangkapuluang ito, samakatwid,
Bisaya man, Iloko man, Kapampangan man, etc. ay Tagalog din.
Maraming historyador ang kumikilala kay Gat Andres Bonifacio bilang
Unang Pangulo ng Republika ng Pilipinas. Noong Agosto 24, 1896, nang pinunit
nina Bonifacio ang sedula, na siyang tinatawag na "Pagsilang ng Bayan
(Birth of the Nation)" hanggang siya'y paslangin noong Mayo 10, 1897, si
Gat Andres Bonifacio ang pangulo ng Haring Bayang Katagalugan. Ang samahang
Katipunan ay naging pambansang pamahalaan.
Si Heneral Emilio Aguinaldo ang opisyal na kinikilalang unang pangulo
ng Republika ng Pilipinas, at kung si Bonifacio ay kikilalanin bilang opisyal
na Pangulo ng Pilipinas, si Aguinaldo ang ikalawa.
Pumalit na pangulo kay Aguinaldo si Heneral Miguel Malvar nang mahuli sa Palanan, Isabela si Aguinaldo. Naging
pangulo si Heneral Malvar mula Abril 1, 1901 hanggang siya'y sumuko sa mga
Amerikano noong Abril 16, 1902.
At ang ikaapat na pangulo ay si Heneral Macario Sakay, na naging
Pangulo ng Republika ng Katagalugan noong Mayo 6, 1902 hanggang Hulyo 14, 1906
(ang petsa ng pagbaba nina Sakay mula sa bundok at nakipagkita sa mga Amerikano
dahil sa pag-asang magkaroon ng Pambansang Asamblea.)
Matagal na panahong hindi kinilala ang tulad ni Sakay dahil sa
propaganda ng mga Amerikano na siya'y tulisan, at dahil na rin sa Bandolerismo
Act of 1902 (na sinumang nagnanais ng kalayaan ng bayan ay ituturing na bandido
ng mga Amerikano kaya dapat dakpin).
Darating ang panahong kikilalanin ding ikaapat na pangulo ng Republika
ng Pilipinas si Pangulong Macario Sakay. Subalit dapat natin itong pagsikapang
maisakatuparan. At ito ang isa sa ating mga tungkulin bilang tagapagtaguyod ng
kasaysayan ng bayan.
4 Setyembre 2017
Mga Pinaghalawan:
Bandoleros: Outlawed
Guerillas of the Philippine-American War 1903-1907, by Orlino A. Ochosa
Walang komento:
Mag-post ng isang Komento